3. Yargı Paketi’ni görüşen Adalet Alt Komisyonu, “Adli Kontrol” uygulamasındaki üst sınırı kaldırdı.  Hakim takdir ederse, tutuklu vekiller de, askerler de yararlanabilecek. Uygulama, cezaevindeki 36 bin kişi için de önem taşıyor
Ak
Parti’nin, TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in girişimiyle CHP, MHP ve BDP’nin
tutuklu milletvekilleri için uzlaştığı formüle ilişkin tavrının ne
olacağı merakla beklenirken, TBMM Adalet Komisyonu’nda bu konuda sürpriz
bir gelişme yaşandı. 3. Yargı Paketi’ni görüşen Adalet Alt Komisyonu,
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan, hakimlerin tutuklama yerine adli
kontrol uygulayabileceğine yönelik düzenlemedeki süre sınırını kaldırdı.
Adli kontrol, halen, üst sınırı 3 yıla
kadar olan suçlarda uygulanabiliyor. Yargı Paketi’nde ise 3 yıllık üst
sınırın 5 yıl olarak değiştirilmesi düzenlemesi yer alıyordu. Ancak alt
komisyon, 5 yıl yerine süre sınırı olmamasını tercih etti. Bu tercih,
tutuklu 8 vekil için de umut ışığı oldu. Değişikliğe göre, hakim isterse
tutuklu milletvekilleri için adli kontrol uygulamalarından birine
hükmederek, tahliye kararı verebilecek.
Askerler için de geçerli
Aynı durum, gündemdeki önemli davalarda
tutuklu yargılanan askerler için de geçerli olacak. Muhalefet ise
vekilleri tahliye etmeyen mahkeme için değişen bir durumun olmayacağı
görüşünü taşıyor. Buna karşılık, iktidar kulisinde, değişikliğin
hakimler için seçenek oluşturacağı ifade ediliyor. Ak Parti Isparta
Milletvekili Recep Özel de, “Biz hakime bir enstrüman vererek, takdir
yetkisini genişlettik. Tutuklu vekiller yararlanabilecek” dedi. Uygulama
sadece tutuklu vekiller için değil, cezaevinde tutuklu bulunan 36 bin
500 kişi için de büyük önem taşıyor. Uygulama ile davası yıllardır devam
eden ancak süre sınırı nedeniyle adli kontrol altına alınarak tahliye
edilemeyen yüzlerce kişi tahliye edilebilecek.
Hakime takdir yetkisi
3. Yargı Paketi’ni görüşen TBMM Adalet
Alt Komisyonu’nün dünkü toplantısında, tutuklu vekillere TBMM yolunu
açabilecek sürpriz bir değişiklik yapıldı. CHP’li üyelerin de destek
vermesiyle tasarının adli kontrol kararına cezanın üst sınırını
düzenleyen 77. maddesinde radikal değişiklik yapıldı. 77. Madde adli
kontrol kararında cezanın üst sınırının 3 yıldan 5 yıla çıkarılmasını
öngörüyordu. Ancak alt komisyon, bu 5 yıllık sınırı da benimsemeyerek
adli kontrol kararında cezanın üst sınırını tamamen kaldırdı. Böylece
hâkimler isterlerse takdir yetkilerini kullanarak cezaevindeki
tutukluları uygun adli kontrol yöntemini seçerek serbest bırakabilecek.
8 tutuklu vekil de çıkabilecek
Tasarının bu haliyle TBMM Genel
Kurulu’nda yasalaşması halinde cezaevlerindeki 36 bin 500 tutuklu için
adli kontrol yöntemiyle dışarıya çıkma yolu açılacak. Böylece tıka basa
dolu olan cezaevleri boşalabilecek.
Düzenlemeden cezaevinde bulunan 8
tutuklu vekil de yararlanabilecek. Hâkimler, ceza üst sınırı kalktığı
için milletvekilleri hakkında adli kontrol kararı alarak, TBMM’nin
yolunu açabilecek. Ak Parti Isparta Milletvekili Recep Özel,
düzenlemenin tutuklu milletvekilleri, Ergenekon ve Balyoz davalarında
yargılananları da kapsayıp kapsamadığı konusunda Milliyet’e, “Biz bu
değişiklikle hâkime bir enstrüman daha vererek takdir yetkisini
genişletiyoruz. Tutukluluğa alternatif bir yöntem uygulamanın yolunu
açıyoruz. Tutuklu milletvekilleri de yararlanabilir, diğer davalardan
yargılananlar da. Adli Kontrol uygulanabilecek kim varsa onlar
faydalanabilir. Burada takdir hâkimin” diye konuştu.
CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk
ise adli kontrolde üst sınırın kaldırılmasının kendi talepleri olduğunu,
bu yönde yasa teklifi de verdiklerini belirtirken, “Görünüşte herkes
yararlanabilir. Ancak nihayetinde takdir hâkimin” dedi.
Adli kontrol nasıl uygulanacak?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 109.
maddesine göre, tutuklama nedenlerinin varlığı halinde mahkeme adli
kontrol kararı verebiliyor. Adli kontrol kararı uygulanabilecek
seçenekler ise şöyle sıralanıyor:
- Yurtdışına çıkamamak.
- Hâkim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde düzenli olarak başvurmak.
- Hâkimin belirttiği merci veya
kişilerin çağrılarına ve gerektiğinde mesleki uğraşlarına ilişkin veya
eğitime devam konularındaki kontrol tedbirlerine uymak.
- Her türlü taşıtları veya
bunlardan bazılarını kullanamamak ve gerektiğinde kaleme, makbuz
karşılığında sürücü belgesini teslim etmek.
- Özellikle uyuşturucu, uyarıcı
veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla,
hastaneye yatmak dahil, tedavi veya muayene tedbirlerine tâbi olmak ve
bunları kabul etmek.
- Şüphelinin parasal durumu göz
önünde bulundurularak, miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle
ödeme süreleri, cumhuriyet savcısının isteği üzerine hâkimce
belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak.
- Silâh bulunduramamak veya taşıyamamak, gerektiğinde sahip olunan silâhları makbuz karşılığında adlı emanete teslim etmek,
- Cumhuriyet savcısının istemi
üzerine hâkim tarafından miktarı ve ödeme süresi belirlenecek parayı suç
mağdurunun haklarını güvence altına almak üzere aynı veya kişisel
güvenceye bağlamak.
- Aile yükümlülüklerini yerine
getireceğine ve adli kararlar gereğince ödemeye mahkzm edildiği nafakayı
düzenli olarak ödeyeceğine dair güvence vermek.
Yasa, adlı kontrol altında geçen
sürenin, şahsi hürriyeti sınırlama sebebi sayılarak cezadan mahsup
edilemeyeceğini de hükme bağlıyor.
2 yılın altına tutuklama yok
Alt komisyon, 3. Yargı Paketi’nde
tutuklama kararı verilemeyecek suçlarla ilgili ceza üst sınırını da bir
yıldan 2 yıla çıkardı. Böylece cinsel suçlar da dahil üst sınırı 2 yıl
ve daha altında olan suçları işleyenler tutuksuz yargılanacak. Üst
sınırı 2 yıla kadar hapis olup da tutuklu yargılananlar, bu düzenlemeyle
cezaevinden çıkabilecek.
Askerlere de erteleme
Alt komisyonda yapılan başka bir
değişiklikle, Askeri Ceza Kanunu’nun kapsamına giren suçlarda da hükmün
açıklanmasının geriye bırakılması kararı verilmesinin önü açıldı.
Böylece askerlikten ayrılmak istediği
için tazminat ödeyen ancak askerlikten atılmasına yol açan suçlar
nedeniyle hakkında ceza verilenlerin bu cezalarıyla ilgili hükmün
açıklanması geriye bırakılabilecek.
Önder Yılmaz / Milliyet ve balikligol.com REKLAM 
|
