Ashab-ı Kiram (Rıdvanullahi aleyhim ecmaîn) ın her birinin hayatları, ciltler dolusu kitap eder. Ancak biz her birinin hayatından özet bazı safhaları seçip ders ibret açısından değerlendirmeye çalışacağız. İlk sıraya da “Aşare-i Mübeşşere” / cennetle müjdelenen on sahabeyi alacağız.

Ebubekr  Sıddık (ra).

Hz. Muhammed (s.a.s.)'in İslâm’ı tebliğe başlamasından sonra ilk iman eden hür erkeklerin; Raşit halifelerin ve “Aşere-i Mübeşşere”nin ilki. Câmiu'l Kur'an, es-Siddîk, el-Atik lakaplarıyla bilinen büyük sahabi.

Kur'ânı Kerim'de hicret sırasında Rasûlullah'la beraber olmasından dolayı, "...mağarada bulunan iki kişiden biri..." (et-Tevbe, 9/40) seklinde ondan bahsedilmektedir. Asil adi Abdülkâbe olup, İslâm’dan sonra Rasûlullah (s.a.s.)'in ona Abdullah adini verdiği kaydedilir. Azaptan azad edilmiş manasına "atik"; dürüst, sadik, emin ve iffetli olduğundan dolayı da "sıddık" lâkabiyla anilmistir. "Deve yavrusunun babası" manasına gelen Ebû Bekir adıyla meşhur olmuştur. Teym oğulları kabilesinden olan Ebû Bekir'in nesebi Mürre b. Kâ'b'da Resulullah (sav) la birleşir. Anasının adı Ümmü'l-Hayr Selma, babasının ki Ebû Kuhafe Osman'dir. Künyesi Abdullah b. Osman b. Amir b. Amir... b. Murra ...et-Teymî'dir. Bedir savaşına kadar müşrik kalan oğlu Abdurrahman dışında bütün ailesi Müslüman olmuştur. Babası Ebû Kuhafe, Ebû Bekir'in halifeliğini ve ölümünü görmüştür. Hz. Ebû Bekir'in Resulullah (sav) dan bir veya üç yas küçük olduğu rivayet olunur. İslâm’dan önce de saygın, dürüst, kişilikli, putlara tapmayan ve evinde put bulundurmayan "hanif" bir tacir olan Ebû Bekir, ölümüne kadar Hz. Peygamber'den hiç ayrılmamıştır. Bütün servetini, kazancını İslâm için harcamış, kendisi sade bir şekilde yasamıştır.

Hz. Ebû Bekir (ra) Fil yılından iki sene birkaç ay sonra 571'de Mekke'de dünyaya gelmiş, güzel hasletlerle tanınmış ve iffetiyle şöhret bulmuştur. içki içmek cahiliye döneminde çok yaygın bir âdet olduğu halde o hiç içmemiştir. O dönemde Mekke'nin ileri gelenlerinden olup Arapların nesep ve ahbâr ilimlerinde meşhur olmuştur. Kumaş ve elbise ticaretiyle meşgul olurdu; sermayesi kırk bin dirhemdi ki, bunun büyük bir kısmını İslâm için harcamıştır. Resulullah (sav) a iman eden Ebû Bekir (r.a.) İslâm davetçiliğine başlamış, Osman b. Affân, Zübeyr b. Avvâm, Abdurrahman b. Avf, Sa'd b. Ebî Vakkas ve Talha b. Ubeydullah gibi Islâm'in yücelmesinde büyük emekleri olan ilk Müslümanların bir çoğu İslâm’ı onun davetiyle kabul etmişlerdir.

Dersler ve ibretler

1.       Cevheri sağlam olan insan nerede olsa seçkindir.

        Resulullah (sav) : “cahiliyede seçkin olanınız, islamda da seçkindir” buyurur. Sağlam karakter ve kişilik sahibi olmak her zaman ve zeminde önemlidir. Davet her kese yapılır, ancak böylesi davanın temel taşı olacak kişilerin kazanılması daha da önemlidir ki, Resulullah (sav) ın davet ettikleri ilk sahabeler (ra) böyle kimselerdir. (Rıdvanullahi aleyhim ecmaîn)

2.       Sahabeliği Kur'an la sabit iki sahabe /şeyheyn den biri...

       Bilindiği üzere sahabeliği bizzat ve sarahaten Kur'an ile sabit iki sahabe vardır. Ebubekr ve Ömer (ra). Dolayısıyla bu iki sahabe hakkında ileri geri konuşmak / sebbetmek değil, bunların sahabeliğini inkar etmek dahi küfürdür. Tabiî ki diğer sahabelerin tamamı da genel olarak nice ayetlerde methu sena edilmektedirler.

3.       Hicrette Resulullah (sav) ile beraberlik şerefine mazhar…

4.       Varını yoğunu Allah (cc) ve Resulü (sav) ne adayan fedakarlık timsali.

5.       Üstünlük neseple değil iman ve takvayladır.

       Resulullah (sav) ın kendisine hicret arkadaşı olarak başka herhangi bir sahabeyi de seçebilirdi. Ancak Ebubekr (ra) i seçmesinde elbette birçok hikmetler vardır. Şüphesiz bu seçim Ebubekr (ra) e özel bir değer de kazandırır. Genelde Ashab-ı Kiramı peygamberlerden sonra insanlığın en hayırlısı yapan, peygamberle beraberlikleri olduğu gibi, onlar içinden de bazıların özel beraberlikleri, onları özelin de özeli yapmıştır. Veyl olsun onlara dil uzatanlara. Günümüzde herhangi bir makam sahibinin gezilerinde uçağına beraber binmek kişiyi özel kılıyorsa…

       Ebu Cehil de nesepte Resulullah (sav) la birleşir. Ebu Leheb ise öz amcasıdır. Ama… Ebubekr (ra) in üstünlüğü de elbette neseple değil, imanı, takvası, salih amelleri ve İslam uğrunda gösterdiği çaba ve fedakarlıklardır. Dolayısıyla üstünlük yarışı düşünenler bu değerlere yönelmelidirler.

6.       Sağlam insan cahiliyede dahi çirkin davranışlarından sakınır.

7.       İman ve takvada birincilik şerefi başka birinciliklere benzemez.

8.       Müslüman iman ve ibadetinde sağlam olduğu gibi her iş ve ticaretinde de sağlamdır.

      Bilindiği üzere anlatılacak bir şeyi anlatmanın bir lisan-ı hal ile birde lisan-ı kal ile anlatılması vardır. Elbette lisan-ı kal küçümsenemez ama takdir edersiniz ki lisan-ı hal in yeri başkadır. Ashabı ashab yapan da öncelikle bu özellikleridir. Afrika kıtasının İslam’la şereflenip fethedilmesi, savaşlarla olmamıştır. Müslüman tüccarların oralara yaptıkları ticari seyahatlerinde ahlak dürüstlükleriyle gönülleri fethetmeleriyle olmuştur. Bir çok coğrafyanın fethinde de bu yürek fethi önceliklidir.

                Allah (cc) bir çok ayette kal ve hali farklı hatta birbirine ters olanları çok ağır bir şekilde uyarır. “Ey iman edenler! Yapmayacağınız şeyleri niçin söylüyorsunuz? Yapmayacağınız şeyleri söylemeniz, Allah katında büyük bir nefretle karşılanır.” (Saff 61/2-3)

      Namussuzların namustan, cimrilerin cömertlikten, korkakların cesaretten, kibirlilerin alçakgönüllülükten/ tevazudan, riyakarların ihlastan, müşriklerin tevhitten, bahsetmeleri vb nice örnekler lisan-ı hal ve lisan-ı kal çelişkisinin bariz örnekleridir. Siz bunlara günlük hayatta yaşanan onlarcasını ekleyebilirsiniz.

Özellikle Ramazanda tv lerde yarı çıplak spikerlerin prof, doç vs unvanlara sahip hoca! ları karşılarına alarak yaptıkları İslam! İçerikli programlar lisan-ı hal ve lisan-ı kal çelişkilerinin çok daha sırıtan örnekleridir. Kadın bedeninin yarısını cömertçe teşhir ediyor, mimikleri aynı cömertlikte yarışıyor, konuşması ise alabildiğine tahrik edici… yani lisan-ı hali İslam’a ve Kur'ana meydan okur tarzda ama program islamî program… İslam alimi sıfatıyla ekrana çıkan hocayla da alay eder vaziyette ama İslam ı temsilen oraya çıkan bey efendi de bu perhizle bu turşu bir arada olmaz demiyor.

9.       Her mü’min, İslam’ın gönüllü bir neferi ve davetçisidir.

       İslam davetçisi olmak, kişinin tercihine bırakılmış değildir. İslam’da ruhbanlık yoktur. İslam, müftünün hocanın, mürşidin dini değil, her Müslüman’ındır. Dolayısıyla ehamdulillah Müslüman’ım diyen her fert İslam’ın gönüllü bir davetçisidir. Şu halde her Müslüman müsait olan her zaman ve zemini İslam’a davet için değerlendirmelidir. Resulullah (sav) şöyle buyurur: “yemin olsun ki bir insanın hidayetine vesile olman, senin için dünya ve içindeki her şeyden daha hayırlıdır. Devam edecek… selam ve dua … mozkilinc@hotmail.com